Criminele sententiën

Tussen 1499 en 1811 functioneerde het Hof van Friesland, dat werd opgericht door de nieuwe heerser, de hertog van Saksen, om te dienen als bestuurs- en gerechtelijke organisatie. Vanaf 1578 werd het Hof geïntegreerd in de Friese politieke structuur, opgericht door de Staten van Friesland. Het Hof kreeg als voornaamste taak de behandeling van civiele en criminele zaken. Het hield op te bestaan toen de Nederlanden werden geannexeerd door Frankrijk onder het bewind van Napoleon.

Chronologische lijst van de merkwaardigste meest criminele sententiën van het Hof van Friesland te Leeuwarden, ter Canselarij uitgesproken van 1516-1800. In de volgende opsomming zijn een aantal gevallen uit de regio Burgum. (Red.)

Burgumers

• 1524 De 30 January is eenen Lammert van Bergum wegens dienst neemen onder de Gelderschen, sampt eene kleine dievery te Leeuwarden op het schavot met het sweerd gestraft.
• 1527 De 7 September is Severyn van Bergum wegens het openlaten der poort te Dockum ’s nagts, de twee voorste leden van de twee voorste vingers van zyn regterhand afgehouwen, met verbod om weder binnen Dockum te komen, of om onder ’t opregt vendel te dienen. 
• 1533 De 18 October is een Hansken van Grooningen wegens insolentien in het Bergumer Clooster met den sweerde gestraft.
• 1536 De 15 July is een Hans Sytes Soon, alias Hans van Bergum wegens huisbraak en aldaar gepleegde moord aan een staak gewrogt en voorts gebrandt.
• 1542 De 20 December is Joun? Hendriks zoon eerst alhier te Leeuwarden op het schavot voor het Blokhuis en voorts te Bergum gegeeseld.
• 1544 De 24 sept. Is Wybe Jakle soon wegens turf steelen te Bergum aldaar in de buuren gegeeseld.
• 1592 De 7 Octob is Thymen Claas wegens een begane moort den 14 Sept. op Bergumer Jaarmarkt onthooft.
• 1686 De10 July is Anthony Aberd van Bergum wegens een begane manslag onthoofd.

Hardegarijp 

• 1647 De 24 Dec. is Romke Ruurdts van Hardegaryp die als maayer met meer andere in ’t veld synde aan andere menschen gemeld had aangedaan geconemneert om een half uur met de sententie op sun borst en een seyne in de hand tepronk te staan, voorts gegeesseld en voor altoos gebannen, by halsstraffe.

Veenwouden

• 1781 De 23 Mey is Jan Jochums, welke in 1764 en 1765 als schoolmeester te Veenwouden had gefungeerd en als toen gecollecteerde penningen uit een laad in de kerk aldaar had gestoolen voor 4 jaaren buiten Friesland gebannen.

Surhuisterveen

• 1745 De 4 December is Taeke Brantjes van Surhuisterveen wegens gepleegde huisbraak en dievery te Morrha, opgehangen.

Deel deze pagina met: